Dagleg skjermtid blant ungdom, over fire timar på fritida

Indikatoren viser delen ungdomsskuleelevar (8.–10. trinn) som i Ungdata-undersøkinga svarar «4–6 timar» eller «Meir enn 6 timar» på spørsmålet om kor lang tid dei vanlegvis brukar på aktivitetar framfor skjerm (TV, data, nettbrett, mobiltelefon) i løpet av ein dag, utanom skuletid. Utrekningane er baserte på andelen av elevane som har svart på spørsmålet.Tala er standardiserte for kjønn og klassetrinn. I 2015 vart det i tillegg gjort standardisering for årstid (vår eller haust) då undersøkinga vart gjennomført. 

Datagrunnlaget er henta frå Ungdata-undersøkingane, som vert gjennomførte av NOVA i samarbeid med regionale kompetansesenter innan rusfeltet, og publiserte av helsedirektoratet.

Indikatoren har to tilgjengelege måltal:

• Andel (prosent, standardisert): Andel i prosent av dei som har svart på spørsmålet om skjermtid, standardisert for kjønn og klassetrinn.
• Forholdstal (Noreg = 100): Forholdet mellom kommunen si andel og andelen på landsnivå for eit gitt år (standardiserte tal). Til dømes vil eit forholdstal på 130 tyde at kommunen ligg 30 % over landssnittet, medan eit forholdstal på 87 tyder at kommunen ligg 13 % under.

Skjermbruk er ein naturleg og viktig del av kvardagen for barn og unge, både i skuletida og på fritida. Det er likevel viktig å ha eit medvite forhold til omfanget av skjermbruk. Bruken aukar med alderen, og ein ser samanhengar mellom høg skjermtid og faktorar som stillesitting, overvekt, motorisk utvikling, kognitiv funksjon og risiko for hjarte- og karsjukdomar.Bruk av skjerm,særleg før leggetid, er nært knytt til søvnvanskar. Aukande skjermtid gir høgare risiko for redusert søvntid og dei konsekvensane dette kan ha for både fysisk og psykisk helse.

Ved tolking av resultata må det vurderast om skulane som har delteke i undersøkinga er representative for kommunen som heilskap. Respondentar utan oppgitt kjønn eller klassetrinn er ekskluderte frå analysane. Frå og med 2016 er også data frå haustgjennomføringar utelete. Som hovudregel vert treårige gjennomsnittstal nytta for både land og fylke, men det vart gjort unntak for åra 2021, 2022 og 2023 grunna pandemien.For 2021 og 2022 er referanseverdiane baserte på enkelttal frå det aktuelle året, grunna påverknaden pandemien hadde på livssituasjonen til ungdom. For 2023 er gjennomsnittet av data frå 2022 og 2023 nytta. Merk at det berre er Oslo og Møre og Romsdal som gjennomførte undersøkinga i 2023.

Dataavgrensingar og personvernomsyn frå datakjelda

Følgjande forhold kan føre til at data ikkje vert publiserte:

• Statistikkar basert på færre enn fire tilfelle vert ikkje publisert av omsyn til personvernet.
• Når befolkningsgrunnlaget i eit segment er mindre enn ti personar, vert tala utelatne.
• Fylkesdata vert ikkje viste dersom dei omfattar mindre enn halvparten av ungdomsbefolkninga i fylket.
• Når det manglar informasjon om kjønn, klassetrinn eller tidspunkt for undersøkinga, er det ikkje mogleg å standardisere data, og resultata vert difor ikkje publiserte.
• Kommunar som har vore gjennom kommunesamanslåingar eller -delingar kan mangle data for periodar før eller etter endringane.
• Datainnsamlinga i 2020 vart delvis stoppa grunna nedstengingar i samband med pandemien, noko som førte til at fleire kommunar ikkje fekk gjennomført undersøkinga som planlagt.

Ungdata-undersøkinga blir ikkje gjennomført kvart år og på same tid i alle kommunar, noko som også påverkar gjengelegheita av data og tolkingane av resultat.

Kjelde institusjon: Helsedirektoratet (Folkehelsestatistikk og profiler - Helsedirektoratet)